Græn fjármál
Bankar gegna lykilhlutverki í að fjármagna framfarir og við hjá Arion banka beinum sjónum okkar að fjármögnun verkefna sem snúa að sjálfbærri þróun og grænni uppbyggingu. Arion banki hefur sett sér umhverfis- og loftslagsstefnu og hefur á síðustu árum boðið viðskiptavinum græna fjármálaþjónustu; græn bílalán, fyrirtækjalán, innlán og íbúðalán. Við höfum gefið út græna fjármálaumgjörð sem nær til fjármögnunar bankans og lánveitinga. Þannig hefur bankinn skuldbundið sig til að nýta það fjármagn sem hann sækir á lánsfjármörkuðum í tengslum við grænu umgjörðina í græn lán til fyrirtækja og einstaklinga eins og þau eru skilgreind í umgjörðinni. Til að sýna fram á nýtingu þessara fjármuna í græn verkefni hefur bankinn sett fram áhrifa- og úthlutunarskýrslu.
Græn fjármálaumgjörð
Græn fjármálaumgjörð Arion banka, sem bankinn gaf út árið 2021, leggur grunn að því að bankinn geti fjármagnað grænar lánveitingar til einstaklinga og fyrirtækja. Umgjörðin hefur nýst vel við fjármögnun bankans með útgáfu grænna skuldabréfa og öflun grænna innlána en ekki síður til að efla umhverfisvænt vöruframboð bankans. Verkefni sem falla undir grænar lánveitingar geta meðal annars snúið að orkusparnaði, orkuskiptum í samgöngum, vottuðum fasteignum, sjálfbærum sjávarútvegi, mengunarvörnum og framleiðslu á endurnýjanlegri orku.
Til að verkefni geti fengið græna fjármögnun frá bankanum þarf það að mæta þeim skilyrðum sem sett eru fram í grænu fjármálaumgjörðinni sem fela meðal annars í sér ríkar kröfur varðandi upplýsingar um ófjárhagslega mælikvarða.
Í tengslum við grænu fjármálaumgjörðina fékk Arion banki verkfræðistofuna Mannvit til liðs við sig til að greina íbúðalánasafn bankans og setja fram nálgun á það hvað geti flokkast sem grænt íbúðarhúsnæði hér á landi. Um er að ræða fyrstu og einu skýrslu þessarar tegundar hérlendis og er hún mikilvægt innlegg í umræðuna um grænar byggingar og þróun þeirra á innlendum fasteignamarkaði. Rúmlega 12% af þeim íbúðalánum til einstaklinga sem Arion banki hefur veitt falla undir skilgreiningu Arion banka og Mannvits á grænu íbúðarhúsnæði og flokkast því sem græn íbúðalán.
Græn fjármálaumgjörð Arion banka fékk álit norska matsfyrirtækisins Cicero sem gaf umgjörðinni einkunnina ,,Medium Green“ og stjórnarháttum í tengslum við hana einkunnina ,,Good“. Deutsche Bank veitti ráðgjöf um mótun umgjarðarinnar. Fjármálaumgjörðin byggist á viðmiðum Alþjóðasamtaka aðila á verðbréfamarkaði, ICMA, um græna skuldabréfaútgáfu. Einnig er horft til flokkunarkerfis Evrópusambandsins, EU Taxonomy, og heimsmarkmiða Sameinuðu þjóðanna um sjálfbæra þróun.
.jpg)
.jpg)
 (1).jpg)
.jpg)
Grænn sparnaður
Á árinu 2020 kynnti Arion banki til leiks, fyrstur íslenskra banka, grænan sparnað, innlánsreikning sem ber nafnið Grænn vöxtur. Samhliða Grænum vexti útbjó bankinn sérstaka fjármálaumgjörð um græn innlán sem síðar var felld undir heildstæðu grænu fjármálaumgjörðina. Grænn vöxtur er sparnaðarreikningur sem er hugsaður fyrir einstaklinga, félagasamtök og fyrirtæki sem vilja leggja sitt af mörkum til umhverfisvænnar framtíðar og styður við heimsmarkmið Sameinuðu Þjóðanna. Reikningurinn er óverðtryggður og óbundinn og því laus til úttektar hvenær sem er.
Viðtökur Græns vaxtar hafa verið afar góðar og hefur verið stöðugur vöxtur innstæðna frá því að hann var settur fyrst á laggirnar. Í lok árs 2023 höfðu safnast rúmlega 25 milljarðar á reikninginn.
Vöxtur grænna innlána
Staða úthlutaðra
fjármuna í árslok 2023
Í árslok 2023 var hlutfall grænna lánveitinga 10,7% af heildarlánasafni bankans en eftir góðan vöxt á milli áranna 2021 og 2022 lækkaði hlutfallið lítillega á árinu 2023. Markmið bankans var að koma hlutfalli grænna lánveitinga sem falla undir græna fjármálaumgjörð í að minnsta kosti 20% árið 2030. Það markmið var endurskoðað í byrjun árs 2024 og framvegis mun það ná til bæði grænna lána og lána sem stuðla að jákvæðri þróun samfélagsins. Á árinu hófst vinna við endurskoðun fjármálaumgjarðarinnar sem m.a. snýr að því að fella einnig undir hana lán sem hafa jákvæð samfélagsleg áhrif. Þeirri vinnu mun ljúka á árinu 2024.
Frá útgáfu grænu fjármálaumgjarðarinnar hefur bankinn farið í fjórar grænar skuldabréfaútgáfur, bæði íslenskar og erlendar. Heildarskuldbindingar bankans á sviði grænnar fjármögnunar voru í árslok 124,3 milljarðar samanborið við 118,7 í árslok 2022.
Heildarúthlutun í grænar eignir á árinu var rúmlega 128 milljarðar króna í árslok 2023 í samanburði við rúmlega 151 milljarð í lok árs 2022.
Helsta ástæðan fyrir samdrætti í útlánum og fyrirgreiðslum til grænna verkefna má rekja til uppgreiðslu lána sem flokkuðust undir sjálfbæran sjávarútveg og fiskeldi en jákvæð þróun var í fjármögnun til flestra annarra flokka. Hlutfall lána til kaupa á bílum sem ganga fyrir 100% endurnýjanlegum orkugjöfum er nú 21,5% en hlutfall lána vegna kaupa á bílum sem nota annaðhvort alfarið eða að hluta til endurnýjanlega orkugjafa er tæp 40% af heildarlánveitingum bankans til bílakaupa sem er ánægjuleg þróun.
Bankinn hvetur viðskiptavini sína til að velja áfram umhverfisvænni kosti þegar mögulegt er, meðal annars með því að fella niður lántökugjöld á grænum bílalánum og umhverfisvottuðu húsnæði.
Græn fjármögnun bankans - samtals skuldabréfaútgáfur og innlán
Heildarúthlutun í græn verkefni
Grænar lánveitingar eftir flokkum árið 2023 | Ádregið | Ekki ádregið | Heild |
|---|---|---|---|
Sjálfbær sjávarútvegur og fiskeldi | 25.493 | 1.351 | 26.844 |
Endurnýjanleg orka | 429 | 0 | 429 |
Umhverfisvænar samgöngur | 6.317 | 160 | 6.477 |
Grænar byggingar | 67.484 | 0 | 67.484 |
Orkusparnaður | 16.644 | 3.442 | 20.087 |
Mengunarvarnir og stýring | 6.523 | 332 | 6.855 |
Samtals | 122.890 | 5.286 | 128.175 |
Úthlutað fjármagn eftir flokkum (ádregið og ekki ádregið)
Lykiltölur grænnar fjármögnunar
Heildarúthlutun
grænnar fjármögnunar
128,2
milljarðar króna
Heildarskuldbindingar bankans
í tengslum við græna fjármögnun
124,3
Milljarðar króna
Hlutfall lána vegna kaupa á bílum sem nota annaðhvort alfarið eða að hluta til endurnýjanlega orkugjafa er tæp
40%
af heildarlánveitingum bankans til bílakaupa
Sjálfbærnistefnur atvinnugreina
Á árinu 2023 birtum við sjálfbærnistefnur í tengslum við lánveitingar bankans í mismunandi atvinnugreinum og á norðurslóðum. Stefnurnar eru í takt við áherslur bankans og skuldbindingar á sviði sjálfbærni. Horft var til áætlana stjórnvalda í loftslagsmálum ásamt áætlana og aðgerða fyrirtækja þegar kemur að umhverfis- og félagsþáttum og stjórnarháttum enda viljum við ganga í takt við viðskiptavini okkar og hvetja þá áfram til góðra verka. Sjálfbærninefnd bankans samþykkti stefnurnar. Á árinu 2024 munum við gefa út fleiri stefnur fyrir sumar af mikilvægustu atvinnugreinum landsins.
Sjálfbærnistefna Arion banka í sjávarútvegi
Fjármagnaður útblástur
Arion banki er aðili að Partnership for Carbon Accounting Financials (PCAF). Um er að ræða alþjóðlegan samstarfsvettvang fjármálafyrirtækja sem hefur það meginmarkmið að samræma mat á umfangi losunar gróðurhúsalofttegunda sem fjármálafyrirtæki fjármagna í gegnum lánveitingar og fjárfestingar. Samhliða þessari árs- og sjálfbærniskýrslu birti Arion banki aðra skýrslu sína um fjármagnaðan útblástur sem byggist á aðferðafræði PCAF. Mat á umfangi losunar gróðurhúsalofttegunda sem fjármögnuð er í gegnum lánveitingar og fjárfestingar er forsenda þess að bankinn geti sett markmið varðandi samdrátt í losuninni.
Í lok árs 2023 skuldbatt bankinn sig til að fylgja aðferðafræði Science Based Targets initiative (SBTi) við setningu markmiða um samdrátt á fjármagnaðri losun en útreikningarnir á fjármagnaðri losun samkvæmt PCAF-aðferðafræðinni nýtast í þeirri markmiðasetningu. Staðfesting markmiða af hálfu SBTi felur í sér að markmið bankans í loftslagsmálum séu byggð á vísindalegum grunni og unnið sé að samdrætti í samræmi við sviðsmyndir þar sem hlýnun jarðar fer ekki fram úr 1,5°. Einnig undirritaði bankinn aðild að Net-Zero Banking Alliance sem eru samtök banka á alþjóðavísu, undir hatti Sameinuðu Þjóðanna, sem vilja skara fram úr í loftslagsmálum.
Nánari upplýsingar má finna hér.
Áhrifa- og úthlutunarskýrsla Arion banka
Í ársbyrjun 2023 gaf bankinn út áhrifa- og úthlutunarskýrslu í tengslum við græna fjármálaumgjörð bankans fyrir árið 2022. Í skýrslunni má sjá úthlutun fjármuna sem aflað hefur verið með grænum skuldabréfaútgáfum og grænum innlánum árið 2022 ásamt umfjöllun um jákvæð umhverfis- og loftslagsáhrif grænna verkefna Arion banka. Stefnt er á að gefa út áhrifa- og úthlutunarskýrslu fyrir árið 2023 á fyrri hluta árs 2024.
Innleiðing á nýrri sjálfbærnilöggjöf
Á árinu tóku gildi ný lög nr. 25/2023 um upplýsingagjöf tengda sjálfbærni á sviði fjármálaþjónustu. Þar með voru innleiddar tvær reglugerðir Evrópusambandsins í íslenskan rétt; annars vegar reglugerð um upplýsingagjöf tengda sjálfbærni á sviði fjármálaþjónustu (SFDR-reglugerðin) og hins vegar reglugerð um flokkunarkerfi fyrir sjálfbærar fjárfestingar (Taxonomy-reglugerðin).
Í SFDR-reglugerðinni er fjallað um samræmdar reglur fyrir aðila á fjármálamarkaði og fjármálaráðgjafa til að birta upplýsingar um það sem þeim ber skylda að birta fjárfestum varðandi sjálfbærnitengd áhrif fjármálaafurða. Reglugerðin leggur m.a. skyldur á aðila á fjármálamarkaði og fjármálaráðgjafa til að birta upplýsingar um það hvernig áhætta tengd sjálfbærni er felld inn í fjárfestingarákvarðanir sem og í ráðgjöf og hvort, og þá hvernig, tekið er tillit til skaðlegra áhrifa á sjálfbærni. Samkvæmt skilgreiningum SFDR er sjálfbærniáhætta atburður eða ástand á sviði umhverfismála, félagsmála eða stjórnarhátta sem gæti, ef hann gerist, haft raunveruleg eða hugsanleg verulega neikvæð áhrif á virði fjárfestingar.
Arion banki telst vera aðili á fjármálamarkaði og fjármálaráðgjafi samkvæmt skilgreiningu SFDR-reglugerðarinnar og á árinu hóf bankinn innleiðingu löggjafarinnar. Sjá nánari upplýsingar hér.
Sjálfbærnilöggjöfin gerir bankanum sömuleiðis skylt að birta upplýsingar í tengslum við flokkunarkerfi Evrópusambandsins (EU Taxonomy). Bankinn birtir í fyrsta sinn upplýsingar í samræmi við flokkunarreglugerðina í viðauka við ársreikning samstæðunnar fyrir árið 2023. Þar má finna almenna umfjöllun um flokkunarreglugerðina, innleiðingu hennar hér á landi og þá starfsemi sem flokkunarkerfið nær yfir.
Ábyrg sjóðastýring hjá Stefni
Hlutverk Stefnis, dótturfélags Arion banka, er að stýra fjármunum í eigu viðskiptavina með hagsmuni þeirra að leiðarljósi til skemmri og lengri tíma. Félagið hefur verið í fararbroddi í þróun nýrra sjóða og fjárfestingarkosta síðastliðinn áratug og vill vera leiðandi þegar kemur að innleiðingu góðra stjórnarhátta og ábyrgra fjárfestinga.
Stefnir er aðili að meginreglum Sameinuðu þjóðanna um ábyrgar fjárfestingar, Principles for Responsible Investment (UN PRI), og er virkur þátttakandi í umræðunni um ábyrgar fjárfestingar, m.a. í gegnum IcelandSIF, samtök um ábyrgar fjárfestingar. Ábyrgir og fjölbreyttir fjárfestingakostir og ítarleg upplýsingagjöf eru lykilatriði í framkvæmd og sýnileika þeirrar samfélagslegu ábyrgðar sem Stefnir vill sýna. Með því að taka tillit til umhverfismála, félagsþátta og góðra stjórnarhátta telur félagið sig geta haft jákvæð áhrif á samfélagið, eigendum í sjóðum og öðrum haghöfum til góðs. Stefnir vann að innleiðingu reglugerðar varðandi sjálfbærnitengda upplýsingagjöf í fjármálaþjónustu (SFDR) á árinu og samþykkti Fjármálaeftirlit Seðlabanka Íslands í kjölfarið breytingar á reglum eftirfarandi sjóða:
- Stefnir – Grænaval hs.
- Stefnir – Sustainable Arctic Fund hs.
- Stefnir – Scandinavian Fund – ESG hs.
- Stefnir – Sjálfbær skuldabréf hs.
Þegar reglubreytingarnar hafa tekið gildi flokkast sjóðirnir undir 8. gr. reglugerðarinnar og taka mið af umhverfis- og félagsþáttum í fjárfestingarferli þeirra. Eru þetta fyrstu íslensku sjóðirnir sem flokkaðir hafa verið með þessum hætti og hlotið hafa samþykki Fjármálaeftirlitsins og bindum við miklar vonir við framgang þeirra.
Á árinu 2023 birti Stefnir í fyrsta sinn skýrslu um fjármagnaðan útblástur. Útreikningarnir ná yfir sjóði fyrir almenna fjárfesta ásamt tveimur sjóðum fyrir hæfa fjárfesta. Skýrsluna má nálgast hér.
Nánari upplýsingar um ábyrgar fjárfestingar hjá Stefni er að finna hér.